DEVENİN BOYNU NEDEN EĞRİ Ali Dizdar yazdı
Önce yanlış bir inanıştan başlayalım. Denizi kim kirletiyor. Deniz kirliliğinin ana sebebi karadan denize boşaltılan arıtmalardır. Kirliliğim %95 i karadan yüzde %5 i denizde dolaşan teknelerdendir.
Siz de kolayca hesaplayabilir ve kıyaslayabilirsiniz. Sadece Bodrum’dan örnek versem yeterli olur sanırım. Bodrum’un yaz nüfusu 500 bin olduğunu varsayalım 4 ay (120 gün) kişi başına günlük 100 litre atık üretelim 500 000 X 120 X 100 = 6 MİLYAR LİTRE ve Bodrum’un kış nüfusunu yaklaşık 200 bin olarak tahmin etsek 8 ay (240 gün) 200 000 x 240 x 100 = 4,8 MİLYAR LİTRE yapar yani Bodrum’da kara arıtmalarından denize yılda yaklaşık 11 MİLYAR LİTRE toplam atık boşaltılıyor.
Teknelerden atık alımı olmasaydı ve teknelerin hepsi atığını denize boşaltsaydı. Tahminimce Bodrumda 5000 tekne yaz sezonu boyunca yani 4 ay gezmekte haftada ortalama 500 litre atık üretseler sezon 4 ay (16 hafta) 5000x16x500= 40 Milyon litre olur. Bir de günlük gezi tekneleri var günde 100 tekne 1000 litre atık üreterek yılda 120 gün çalışsa 100x120x1000= 12 milyon litre yapar toplamda deniz vasıtaları denize 52 milyon litre atık bırakmış olurlardı. Karadan gelen 11 Milyarın yanında devede kulak kalır.
Yani amatör, özel ve ticari yatlarımızın denizi kirletme oranı %5 i geçmez. Büyük gemiler, yolcu gemileri, tankerler, şilepler v.s. konumuz dışıdır.
Denizi tekneler kirletiyor imajını pompalayıp halkın kafasında “tekneler tu kaka” propagandası yapmak, hem denizdeki teknelerden gelir elde etmeyi hem de denize boşalttıkları milyarlarca atığı kamufle etmeyi amaçlamaktadır.
Denizi kirletmekle haksız yere suçladıkları denizdeki teknelerin atığını denize vermemesini sağlamak için 11 yıl önce, tekneden atığı alacak sistemi kurmadan, Mavi Kart uygulaması getirdiler. Ve peşinden bir sürü haksızlıklarla denizcilere işkence ettiler. Şimdi ise Barkot sistemine geçildi. Ancak denizde dolaşan teknelerden atığını alarak bertaraf etme sistemi hala çok yetersizdir. Yeni yeni Marinalara ve limanlara atık alım istasyonları inşa ettiler ancak koylarda gezen teknelere yeterince hizmet veremiyorlar. Zaten aldıkları atıkları da sezonun en yoğun olan döneminde, arıtmaların gelen fazla atığı arıtamadan denize deşarj ettiği dönemlerde götürüp bu arıtma istasyonlarına boşaltıyor ve bu atıklar arıtılıyor mu bilemediğimiz bir şekilde karadan tekrar denize boşaltılıyor, üstelik kıyının 100 – 200 metre yakınına, alçak suya, tek bir boru ağzından, tek bir noktaya.
Eskiden tekneler, suçlu damgası yediği %5 lik kirlilik atığını kıyıdan 3 mil (5,5 km) açığa derin suya gezerek en kötü ihtimalle geniş bir satha yayarak bırakıyordu.
Sıvı atıklar, deniz vasıtalarının tümünden zamanında alınmalı ve özel arıtım merkezlerinde %100 arıtıldıktan sonra denize verilmelidir ki bizim de içimiz rahat olsun.
Yapılan göstermelik görevler bizleri çileden çıkarmaya devam etmekte. Teknelerin atık verme mecburiyetini 15 günde bire çıkardılar bu bir yanlış uygulamadır. Faal olan bir tekne atığını en geç bir hafta içinde boşaltmak zorundadır ki bu bir hafta bile uzundur. Faal olmayan tekneler zaten marinalarda veya limanlarda konaklıyordur. Ürettiği cüzi atığını sahil tesislerine verebilir. Önemli olan marina ve limanlara giremeyen denizde demirli ve koylarda gezen teknelerden her hafta en az bir kere atık alınmalıdır.
Muğla Belediyesi denizlerimizde atık alımı için pür gazap çalıştığını ilan etmekte ve aldığı atıklarla övünmektedir. Haberi okumuşsunuzdur. Türkiye’nin en uzun kıyı şeridine ve en çok turizm yapılan kıyılarına sahip Muğla ilinde 7 tekne ile 10 milyon litre atık alımı yapılmış.
Ne kadar yetersiz olduğunu ben size ufak bir hesap yaparak anlatayım üstelik sayıları mümkün olduğunca minimumda tutarak.
Muğla marina ve limanlarında yaklaşık 9000 tekne konuşlanmakta, bu teknelerin yarısı faaliyet içerisinde olsa Muğla sahillerinde 4500 tekne geziyor demektir. Muğla haricindeki marina ve şehirlerden yazı geçirmek için de 1000 tekne geldiğini farz edersek, 5500 gezici teknemiz var demektir. Bu tekneler her hafta atık vermek zorundadır her tekne haftada 500 litre atık üretse sezon boyu 16 hafta 5500x16x500 = 44 milyon litre yapar bir de günlük gezi teknelerimiz var bu tekneler günde en az 1000 litre atık üretirler, sezonu 4 ay olarak hesaplasak 120 gün yapar. Bodrum’da günde 100 tekne günlük geziye çıkıyor Muğla bazında 200 tekne desek 200x120x1000= 24 milyon litre yapar ikisini toplarsak 68 milyon litre atık üretiyoruz. Muğla Belediyesi bunun ancak 10 milyon litresini alabiliyor çünkü elindeki araçlar buna ancak sağlayabilir. Mavi kart uygulaması çıkalı 11 yıl oldu ancak bir arpa boyu yol almış olduk.
Katı atık toplamada çok başarılıyız teşekkür etmek gerekir. Ancak sıvı atık alımında sınıfta kalmış durumdayız. Yine de teşekkür etmek gerekir hiç yoktan iyidir diyorsanız deveye neden boynun eğri diye sormayın.
Ben bir denizci olarak diyorum ki ya bu MAVİ KART uygulamasını kaldırın ya da gereğince ilgi gösterip bu işi doğru dürüst yapın.
Sağlıcakla iyi sezonlar dilerim. Ali Dizdar
